Misverstanden over triphylla cultivars
- Het ontstaan van het gebruik van de type aanduiding “tri “ bij Fuchsia triphylla cultivars
Eind jaren tachtig van de vorige eeuw werd in Bilthoven in een vergadering van de Computer Determinatiegroep ten huize van de inmiddels overleden heer en mevrouw Rijkoort besloten om de gegevens die over fuchsia-cultivars verzameld waren te gaan uitgeven in een handig naslagwerk.
Als titel werd gekozen “Cultivar Inventarislijst “ , deze lijst inventariseerde alle fuchsia-cultivars die destijds in Nederland verkrijgbaar waren en in omloop waren bij de Nederlandse liefhebbers.
Deze uitgave was het eerste naslagwerk in Europa waarin op cultivarnaam beknopte en relevante gegevens van de betreffende cultivars geraadpleegd kon worden.
Bij het overleg over welke gegevens wel en niet gepubliceerd en daarmee geraadpleegd konden worden werd voorgesteld om ook de aanduiding “tri” op te nemen voor wat men destijds triphylla’s noemde.
Deze benaming was toen heel gebruikelijk en een begrip in de fuchsiawereld. Men bedoelde hiermee cultivars waarvan een van de ouders of voorouders Fuchsia triphylla was.
Ook in de catalogi van de Europese kwekers werden deze planten vaak voorzien van de typeaanduiding “tri “ of in een aparte gedeelte in de catalogus vermeld onder de titel triphylla’s.
Dat hierbij veel fouten gemaakt werden is inmiddels bekend.
Bij het overleg over het wel of niet opnemen van de aanduiding “tri” in de Cultivar inventarislijst werd hiertegen heftig geprotesteerd door wat nu de nestor is van de Nederlandse veredelaars de heer Herman de Graaff die ook deel uitmaakte van de Computer determinatiegroep van de N.K.v.F. Hij betoogde dat dit een volkomen verkeerde aanduiding was voor die planten.
Het woord en begrip triphylla’s dat de afkorting “tri” suggereerde bestond niet volgens hem. Met triphylla’s zou men volgens hem aangeven dat er meerdere soorten bestonden van de species Fuchsia triphylla.
Uiteraard had hij destijds gelijk maar hij kon toen niet bevroeden dat nu enige decennia later inderdaad meerdere variaties van Fuchsia triphylla in omloop zouden zijn.
Om tegemoet te komen aan de wensen van vele liefhebbers van dit type fuchsia’s werd toch besloten deze aanduiding te handhaven in de publicaties van de N.K.v.F. Hedendaagse inzichten en de beschikbaarheid van meer gegevens brengen hierin verandering.
'Frederick Woodward'
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
2. Duidelijkheid brengen in de verwarrende Fuchsia triphylla typeringen
In de Nederlandse kring van Fuchsiavrienden zijn er ondanks het grote ledenaantal slechts drie mensen bezig geweest om enige duidelijkheid te verschaffen in het doolhof van typeringen voor cultivars die Fuchsia triphylla bloed in hun genen hebben.
Dr. ing. Peter Rijkoort heeft in 1996 de eerste poging daartoe gedaan.
In de Fuchsiana van dat jaar publiceerde hij een lijst van cultivars waarbij in de gedrukte versie van de “Cultivar Inventaris lijst” de vermelding “tri” toegevoegd was als type aanduiding voor cultivars die van Fuchsia triphylla afstamden.
In dat artikel vroeg hij de lezers eventueel ontbrekende namen bij hem te melden en ook vroeg hij of er in de lijst namen voorkwamen die er niet in thuis hoorden. Ondanks dat er in die tijd in Nederland redelijk veel liefhebbers collecties
Fuchsia triphylla cultivars hadden werd er niet op het artikel gereageerd.
'Anita de Keijzer' met een bloem van het triphylla type ( Fuchsia vulcanica x Fuchsia campii )
Peter die van professie statisticus was ergerde zich voornamelijk aan de onduidelijkheden rondom deze cultivars waarmee hij geconfronteerd werd bij het computer determinatiesysteem dat hij ontwikkelde en wat hij gebruikte voor het mogelijk determineren van fuchsia cultivars per computer.
Ook bij het samenstellen van Cultivar Inventarislijst die ontstaan was uit het computer determinatie systeem waarvan hij de redactie voerde vond hij dat dergelijke aanduidingen terecht en correct moesten zijn. De cultuurtechnische aspecten die de typeaanduiding noodzakelijk maakten was voor hem niet de hoofdzaak.
'Fulpila' met een bloem van het triphylla type ( Fuchsia fulgens x Fuchsia pilaloensis )
Toen hij na het publiceren van dat artikel niet de verwachte medewerking kreeg besloot hij om zelf enige duidelijkheid te scheppen om zo doende te komen tot betrouwbare informatie.
Hij begon daarmee door een lijst aan te leggen van cultivarnamen die als triphylla of triphylla-achtig genoemd werden in de vele data formulieren die voor het computer determinatiesysteem gebruikt werden.
Daarnaast haalde hij informatie uit de “Losbladige Cultivar Inventarislijst “ die de Nederlandse kring van Fuchsiavrienden uitgaf en uit “The Checklist of Species, hybrids and cultivars“ van Leo Boullemier. Ook haalde hij de benodigde informatie uit catalogi van kwekers. (Goulding, Spek en Jeukens.)
Alle door hem verzamelde cultivarnamen vulde hij aan met de jaartallen van introductie, veredelaarsnamen, land van herkomst en kleuren van tube, sepalen en corolla. Uiteindelijk zocht hij bij deze gegevens de hierbij behorende kruisingsouders voor zover die bekend waren. Hierbij werd het hem duidelijk dan het niet zo eenvoudig was als aanvankelijk gedacht werd.
'Ken Goldsmith' ouders zijn onbekend
Op de eerste plaats waren er veel cultivars die hier en daar de aanduiding “tri “ meegekregen hadden waarvan in hun stamboom helemaal geen Fuchsia triphylla in voorkwam. Er waren cultivarnamen bij waarvan een van de ouders onbekend waren maar toch als “tri” aangeduid werden.
Er waren ook cultivars bij waarvan alleen de zaadgever Fuchsia triphylla bekend was. Veel cultivars stamden ook af van andere cultivars waarvan bekend was dat de zaadgever of stuifmeelgever Fuchsia triphylla de moeder of de vader was.
En wat te denken van cultivars zoals bijvoorbeeld ‘Billy Green’ waarvan geen van beide ouders bekend waren maar toch internationaal geaccepteerd zijn als Fuchsia triphylla cultivars.
Uiteindelijk heeft Peter Rijkoort alle verzamelde gegevens in een overzicht ondergebracht waarin alle verzamelde gegevens naar mate de inbreng van
Fuchsia triphylla in hun afstamming ingedeeld zijn in 4 verschillende groepen.
‘Billy Green’
Groep 1: Triphylla
In deze groep werden alle cultivars onder gebracht waarvan bekend is dat één van de ouders Fuchsia triphylla was.
Maar in deze groep kwamen ook namen voor zoals ‘Pangea’ met als afstamming ‘Göttingen’ x ( Fuchsia triphylla x Fuchsia pringsheimii ).
Wonderlijk genoeg was in deze groep ook Fuchsia triphylla als cultivar opgenomen.
‘Pangea’
Groep 2: Triphylla type
Onder deze aanduiding werd door de heer Rijkoort de cultivars ondergebracht waarvan een of beide ouders afstamden van
Fuchsia triphylla zoals bijvoorbeeld ‘Our Ted’ ( 'Thalia' x 'Thalia' )
‘Our Ted’
Groep 3: Species Hybride.
In deze groep plaatste Peter alle cultivars die in de fuchsia-literatuur en catalogi hardnekkig aangeduid werden als “tri” ofwel Fuchsia triphylla cultivar maar dat aantoonbaar niet zijn gezien hun afstamming.
Dit zijn allemaal botanische kruisingen van 2 of meerdere species niet zijnde
Fuchsia triphylla.
Een voorbeeld daarvan is ‘Ashley’ ( Fuchsia decussata x Fuchsia sancta-rosea )
‘Ashley’
Groep 4: Fuchsia hybride.
Alle overige fuchsia’s met en vermeend aantal Fuchsia triphylla chromosomen in hun afstamming waarvan de kruising ouders niet bekend was of waarvan de juistheid van de bekende kruisingsouders onzeker of twijfelachtig waren, werden door Peter in deze groep geplaatst.
Opvallend is dat in deze groep ook cultivars voorkomen zoals ‘Pan’ waarvan de kruising wel bekend is en een van de voorouders van de zaadgever Fuchsia triphylla is.
‘Pan’
Dit resulteerde in nog twee lijsten van cultivarnamen van vermeende Fuchsia triphylla cultivars. Een lijst bevatte cultivars met zijn type aanduiding “Fuchsia Hybrids” en de andere lijst bevatte cultivars met zijn type aanduiding, “ Triphylla Type”.
Nadere bestudering van deze lijsten laat zien dat de cultivars daar gemakshalve tijdelijk in ondergebracht waren of dat men moest constateren dat hij de weg kwijt was.
Later is hij gestopt met zijn werkzaamheden of beter gezegd pogingen om de vermeende triphylla cultivars te classificeren.
Hij zag in dat deze manier van werken niet toepasbaar zou zijn in publicaties over fuchsia cultivars.
'Gerard Walschap' een cultivar met bloemen van het triphylla type
Gedurende de vele uren, dagen en maanden die Peter besteedde aan dit onderzoek kwam hij bij het naspeuren van de afstammingen ook in contact met enkele veredelaars zoals Ted Sweetman en Paul Heavens en ging hij andere bronnen van informatie gebruiken zoals de AFS bulletins en de “Fuchsiengesamtliste“ van Willy Grund.
Heden ten dage kunnen we wel constateren dat hij ondanks zijn fanatisme is vastgelopen op de gebrekkige informatie voorziening over de afstamming van voornamelijk buitenlandse cultivars en de omslachtige en onbetrouwbare wijze waarop destijds informatie verzameld moest worden. In de huidige tijd is daar gelukkig met de opkomst van het
World Wide Web veel verandering in gekomen. Veel informatie die destijds niet te verkrijgen was is nu beschikbaar en ook eenvoudiger op correctheid te controleren.
Mede daardoor is de Cultivar Inventarislijst die Peter destijds uitgaf en gebruikte voor zijn onderzoek nu als digitale versie veel uitgebreider en betrouwbaarder.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
3. Zinvol gebruik van de aanduiding “tri”
Aan het eind van de vorige eeuw groeide het aantal fuchsiaverenigingen in Europa. Daardoor groeide ook het aantal cultivars die beschikbaar kwamen voor de liefhebbers. Zeer oude cultivars en de vele nieuwigheden werden steeds meer onderling uitgewisseld en gespecialiseerde kwekerijen leverden stekken aan de liefhebbers.
Onder die zeer oude cultivars waren toen nog een beperkt aantal waarvan één van de ouders of voorouders Fuchsia triphylla was, zoals bijvoorbeeld ‘Koralle’, ‘Gartenmeister Bonstedt’ en ‘Thalia’.
Allemaal cultivars die rechtstreeks afstamden van Fuchsia triphylla en die aan het begin van de vorige eeuw veredeld waren.
In de bloeiperiode van de fuchsialiefhebberij aan het eind van die eeuw waren dat al echte klassiekers en heden ten dage zijn ze dat nog steeds.
‘Koralle’
Deze klassiekers zijn volop te vinden in de collecties van de fuchsialiefhebbers en in de catalogi van de kwekerijen.
Met het groeien van het aantal fuchsialiefhebbers groeide in de laatste decennia van de vorige eeuw ook het aantal fuchsiaveredelaars. Deze veredelaars brachten diverse types nieuwe fuchsia’s op de markt waaronder ook veel cultivars met Fuchsia triphylla in hun genen.
Die trend is heden ten dage nog bezig waardoor er momenteel een zeer ruim aanbod is van fuchsia cultivars waaraan tot nu toe het gebruikelijke “tri” word toegevoegd bij vermelding van deze namen in de publicaties in boeken en op websites.
Samengaand met de groei van de hoeveelheid liefhebbers verschenen er in Nederland en de andere Europese landen steeds meer boeken over de fuchsiahobby.
In deze boeken werd meestal in een klein hoofdstuk aandacht gegeven aan de zogenaamde triphylla’s.
'Anika Ohlerich'
De aanleiding daartoe was het gegeven dat men er van overtuigd was dat deze planten een aangepaste cultuur aanwijzing nodig hadden omdat ze van Fuchsia triphylla afstamden wat beslist geen makkelijke plant is.
Meestal werden in deze boeken ook een lijst met planten opgenomen die van Fuchsia triphylla afstammen, dat was voor de liefhebbers van dit soort planten makkelijk maar het was ook nuttig voor de fuchsia liefhebbers die deze planten beslist niet in hun collectie wilden opnemen omdat zij niet de mogelijkheden hadden om deze planten te verzorgen zoals nodig was.
Fuchsia triphylla mag dan wel de eerste fuchsia species zijn die in de negentiende eeuw in Europa in cultuur genomen werd, maar het was en is nog steeds geen plant voor iedere fuchsialiefhebber.
De plant is moeilijk te vermeerderen, op te kweken en over te houden zonder speciale maatregelen en aandacht.
'Catharina'
Men moet dan ook respect hebben voor de plantenliefhebbers die in vroegere tijden met de beperkte middelen en mogelijkheden waarover zij destijds beschikten deze Fuchsia triphylla in cultuur konden houden en er zelfs aan het eind van de negentiende eeuw mee veredelden.
Terug kijkend naar die periode leert ons dat destijds de foute benaming triphylla’s en de aanduiding “tri” toch wel enige nut gehad heeft want de echte klassieke cultivars met Fuchsia triphylla genen in hun stamboom zijn blijven bestaan.
Ook het veredelen van fuchsia’s heeft een grote vlucht genomen, men heeft meer mogelijkheden gekregen en vooral meer kennis en ervaring opgedaan.
'Irish Ophelia'
Vrijwel iedere veredelaar/liefhebber heeft daardoor in zijn collectie nieuwe aanwinsten wel een of meer cultivar's waar nu ”tri” achter geplaatst word vanwege de aanwezigheid van Fuchsia triphylla ergens in de afstamming.
Daar zijn cultivars bij waarvan bijvoorbeeld de zaadgever Fuchsia triphylla is en dus minder makkelijk in cultuur zijn.
Er zijn ook cultivars bij waarvan in de stamboom het aandeel van Fuchsia triphylla heel klein of te verwaarlozen is en daardoor veel makkelijker in cultuur zijn.
In een apart hoofdstuk hebben wij getracht daarin duidelijkheid te scheppen en hebben wij deze nieuwe indeling ook toegepast bij de beschrijvingen van de cultivar.
'Silence is Golden'