De masterclass periode, de pantri hybriden.
( F. paniculata x F. triphylla )
F. paniculata F. triphylla
"Dromen zijn er om verwezenlijkt te worden maar is dat ook mogelijk ?"
Ieder zich zelf respecterende veredelaar zal wel eens nagedacht hebben over wat hij graag wil realiseren op fuchsiagebied. Velen hopen dan op een goede ingeving of een portie geluk bij het kruisen van species en cultivars. Er zullen er ook zijn die doelbewust beginnen om hun droom te verwezenlijken maar op den duur afhaken omdat het niet direct lukt. Maar het is in de Nederlandse fuchsiageschiedenis ook al meerdere keren bewezen dat een op het eerste gezicht onbereikbare doelstelling wel bereikt werd door de goede weg te zoeken en volhardend vol te houden.
Zo is het Herman ook vergaan. Herman zag de pluimvormige trossen kleine bloemetjes van F. paniculata en de trossen lange bloemen van F. triphylla en de nakomelingen daarvan. Het riep bij hem associaties op van grote trossen beter gezegd schermen gewone fuchsiabloemen. Ongetwijfeld heeft hij toen voor zich zelf de afweging gemaakt of dat wel of niet mogelijk was.
Of hij op het moment dat hij er aan begon ervan overtuigd was dat het mogelijk was, of dat hij zekerheid wilde hebben dat het niet mogelijk was?
Dat zijn de geheimen van een veredelaar!
Als uitgangspunt bij dit op trosvorming gerichte project begon Herman uiteraard met de beide trosvormers, F. paniculata met zijn hele kleine bloemetjes die zeer moeilijk te bestuiven zijn, en vaak voor het openen zichzelf al bestoven hebben.
Als stuifmeelgever deed F. triphylla dienst wat ook al niet de gemakkelijkste species is om iets mee te realiseren. Dat beiden uit verschillende secties van de fuchsiafamilie komen, maakte het er natuurlijk ook niet gemakkelijker op.
Vele bestuivingen zullen er geweest zijn en daarmee vele zaailingen die niet het gewenste resultaat vertoonden, en van het toneel verwijderd werden.
Uiteindelijk selecteerde Herman halverwege de tachtiger jaren een zaailing die aan zijn wensen voldeed.
Levendige sierlijke bloemetjes lilaroze van kleur aan elegante trossen, zelfvertakkend en gemakkelijk in cultuur. Vooral de vorm van de tros, gespreid en vertakt als een scherm en daarmee anders dan de trossen van de ouderplanten F. paniculata en F. triphylla was een van de dingen die Herman deed besluiten deze zaailing in 1987 te introduceren onder de naam ‘Small Pipes‘.
Uiteraard had Herman hiermee een eerste stap gezet naar een nieuw hoofdstuk in zijn veredelingswerkzaamheden.
Hij had zich er vanzelfsprekend al van overtuigd dat deze nieuweling vruchtbaar was en dus geschikt om mee verder te bouwen aan een nieuwe lijn cultivars. Andere kruisingen op dit gebied zoals; ‘Uillean Pipes‘ en ‘Miep Aalhuizen‘ bleken steriel te zijn.
'Small Pipes'
'Christ Driessen'
De in de veredelingsgroep gemaakte afspraken over het gebruik van individuele resultaten, zorgden ervoor dat in eerste instantie niet door andere veredelaars massaal gebruik gemaakt werd van deze unieke combinatie. 'Christ Driessen' verscheen in 1988 als een paarsroze opvolger van 'Small Pipes' hiervoor werd 'Small Pipes' zowel als zaadgever en als stuifmeelgever gebruikt.
‘ Chaos‘ die in 1989 gelanceerd werd was ook een kruising van 'Small Pipes' als zaadgever en als stuifmeelgever, en maakte met zijn geprononceerde echte fuchsiabloemetjes in gespreide schermen de oorspronkelijke droom van Herman volledig waar.
De naam ‘Chaos‘ dankt deze plant aan zijn wel extreem uitbundige bloei en de wat minder duidelijke schermen.
‘Pan‘ , de volgende pantri hybride die gecreëerd werd, kwam uit in 1990 en door de kruising van ‘Small Pipes‘ als zaadgever ( F. paniculata x F. triphylla) met F. magdalenae als stuifmeelgever werd er nog een species vastgelegd in de pantri hybride.
Dit is later weer terug te zien in de afstammelingen van ‘Pan‘.
De toevoeging van de moeilijk te overwinterende species
F. magdalenae gaf geen onoverkomelijke bezwaren bij de cultuur van ‘Pan‘. Gewoon overwinteren als alle F. triphylla cultivars is voldoende.
'Pan'
Pas in 1995 is ‘Pandean Pipes‘ de volgende pantri hybride en tevens de eerste cultivar waarvoor ‘Pan‘ als zaadgever functioneert en ‘Göttingen‘ wordt gebruikt als stuifmeelgever.
Afstaande oranjeroze bloemen met in gefilterd licht een ietwat paarse gloed, afstaand aan stevige stelen. Met daarbij groot fluweelachtig bronsgroen blad met opvallende rode nerven en bladstelen. De trosvorming van 'Pandean Pipes' is iets meer eindstandig, waarschijnlijk doordat nogmaals een triphylla cultivar ingekruist is.
'Pandean Pipes'
In 1996 brengt Herman de nieuwe cultivar ‘Gerharda’s Panache'. Aanvankelijk zou de cultivar ‘Panache‘ genoemd worden maar deze naam was al ingeschreven in het register van de American Fuchsia Society dus werd de stalnaam ‘Gerharda’s ‘
er aan toegevoegd.
De naam 'Panache' hetgeen betekend “Een pluim met diamanten“ verwoordt uitstekend de kwaliteiten van deze plant. Herman was zich er toen terdege van bewust dat hij met deze kruising tussen ‘Small Pipes‘ en ‘Pan‘ een waar tijdperk van experimenten, selecteren en vooral geduld afgesloten had.
Hij had een plant gecreëerd waarmee behalve de door hem zo gewenste pluimvormige trossen met normale fuchsiabloemetjes ook de weg open lag om deze zo gewenste verschijningsvorm in allerlei denkbare vormen, kleuren en maten van bloemen te realiseren. Je zou het kunnen vergelijken met Haute Couture waarvan allerlei confectiemodellen afgeleid kunnen worden.
Maar inmiddels is gebleken dat je ook kan spreken van een nieuwe stijl in de fuchsiacultivars. Net als “Jugendstil” en “Art Deco“ stijl in onze drang naar indeling gebruikt wordt, is dit de “Panache“ stijl in de fuchsiawereld.
Dat je een dergelijke cultivar, waaraan zoveel inspanning en tijd is besteed, graag wilt gebruiken voor eigen nieuwe nakomelingen, dat spreekt haast als vanzelf.
'Gerharda's Panache'
De veredelaars, verenigd in de Veredelaarsgroep van de NKvF, hielden zich aanvankelijk aan de afspraken over het gebruik van andermans resultaten en gebruikten ‘Gerharda’s Panache‘ aanvankelijk niet. Later, toen andere veredelaars die geen lid van deze groep waren, de plant ook gingen gebruiken om op die wijze via andermans inspanningen gemakkelijk nieuwe cultivars te realiseren, voelden de leden van de Veredelingsgroep zich niet meer bezwaard om ‘Gerharda’s Panache‘ te gebruikten als ouderplant.
‘Karin Hart‘ 2000
‘Gerharda’s Panache‘ x (‘Gerharda’s Panache‘ x ‘Maori Maid‘) Een plant met zeer volle trossen die in hoge mate resistent is tegen plagen als witte vlieg en wantsen.
Nu 20 jaar later wordt ‘Gerharda’s Panache‘ nog steeds volop gebruikt in de wereld van fuchsia veredeling, en staan er nog vele kruisingsprojecten gepland met deze plant.
Je kan dan ook zeggen dat er inderdaad sprake is van een "Panache" tijdperk maar ook dat de Masterclass ofwel een les door een deskundige geslaagd is.
Nu het gebruik van ‘Gerharda’s Panache‘ als ouderplant mogelijk was, lag er voor Herman een wereld open om nieuwe cultivars of beter gezegd pantrihybriden zoals ze nu genoemd worden te kweken. Maar ook nu weer deed Herman dat op zijn eigen wijze. Hij verloochende bij het kruisen het veredelaars basisbegrip niet,
“Je hebt species nodig om iets nieuws te creëren".
Hij gebruikte voor de volgende generaties om te kruisen dan ook volop species of cultivars waarvan het aandeel species in de stamboom hoog was.
Door deze wijze van werken ontstonden vele nieuwe pantrihybriden in diverse vormen, kleuren en maten, in totaal 39 stuks.
'Chaos'
De kruising 'Gerharda’s Panache' x 'Gerharda’s Panache' werd ook gebruikt en leverde veel variaties op. Ook deze eenvoudige manier van veredelen werd door vele andere veredelaars geïmiteerd in een drang naar scoren of bij gebrek aan creativiteit. Wie zal het zeggen.
Alle pantrihybriden in dit verhaal beschrijven zou te veel van het goede worden. In de chronologische lijst met planten van Herman onderaan dit veredelaarsportret zijn alle cultivars met een F. paniculata x F. triphylla afstamming vermeld in een andere kleur.
Een bloemlezing uit het assortiment pantrihybriden van Herman.
'Panique' (1999)
('Gerharda’s Panache' x F. splendens) x ( 'First Succes' x F. magdalenae)
Een overdadige bloeier met middelgrote bloemen in rijke trossen die gemakkelijk groeit en bloeit.
En net als de meeste pantrihybriden na de bloei zelfs nog mooi is door de trossen gitzwarte ronde bessen aan de plant.
'Nonchalance' (2000)
'Gerharda’s Panache' x 'Göttingen'.
Met hele mooie, wat afstaande pluimen met lichtrode triphylla bloemen die net als triphylla cultivars uitstekend tegen warmte en zon kunnen.
'Summerdaffodill' (1999)
'Gerharda’s Panache' x 'Gerharda’s Panache'.
Een plant met mooi gevormde pastelkleurige bloemen met een geprononceerd randje aan de kelkbladen.
Een plant die snel stevige takjes maakt in iedere bladoksel waardoor langs de hele tak bloemen te zien zijn.
De bloemetjes staan af op stevige stelen en lijken wat op narcisbloemen.
‘Overvecht‘ (2001)-‘Gerharda’s Panache‘ x ‘Gerharda’s Panache‘.
Een pantri hybride in dwergvorm met triphylla achtige bloemetjes maar die veel gemakkelijker te kweken is als een triphylla hybride.
‘Gerharda’s Katja‘ (2001) - (F. splendens x F. lycioides ) x Gerharda’s Panache‘ . Een plant met uitsluitend species in de stamboom met een mooie horizontale spreidende groeiwijze.
‘Eruption‘ (2002)
‘Gerharda’s Panache‘ x ‘Gerharda’s Panache‘.
Een snel groeiende plant waarvan de trossen pijpvormige bloemen prachtig afsteken tegen de donkergroene bladeren met een paarse zweem die een opvallende paarsrode hoofdnerf hebben.
‘Prestige‘ (2003)
‘Gerharda’s Panache‘ x ‘Insulinde‘.
Hermans succes triphylla cultivar ingebracht in de pantri kruising geeft met het verhoogde aandeel van F. triphylla een gespreide tros met zacht rose triphylla vormige bloemen.
Goed bestand tegen de zon en geeft op een zonnige standplaats prachtig bronsgroen blad. Daarnaast vormt deze plant knollen.
‘Senang‘ (2003)
‘Insulinde‘ x ‘Gerharda’s Panache‘
De omgekeerde kruising van ‘Prestige‘ en geeft bloedrode stijf afstaande bloemen aan verticale trossen die weer aan horizontale takken staan wat de plant een bijzonder elegant aanzicht geeft.
Bloemstelen van de tros en de takken zijn donkerrood wat samen met het fluweelachtig blad een apart cachet geeft aan de plant.
‘Poëtry‘ (2004)
‘Gerharda’s Panache‘ x ‘Göttingen‘
Geeft een zee aan zacht roze tot roze bloemen, die opgekweekt als struik en regelmatig getopt, een lust is voor het oog.
Ook in 2005, 2006 en 2007 verschenen diverse pantri hybriden van de hand van deze veredelaar allen met een eigen karakter, vorm en uiterlijk waarmee Herman niet alleen aangaf dat een zeer geslaagde kruising voldoende bewijs is voor de masterclass maar dat er veel mogelijk is met deze unieke kruising van F. paniculata en F. triphylla en de toepassing daarvan in verdere veredelingswerk.
In hoofdstuk 10 de cultivars van Herman J. de Graaff zijn de namen van de pantri hybriden vermeld in een andere kleur.
Lees verder op: 9 Naamgeving en bekendheid.
Auteur: M.A. Soeters
Opmaak: S. van Schaik
© Fuchsia's of the World