De Aubergine kleur in Fuchsia’s

Wie in Nederland de kleurbenaming Aubergine uitgevonden heeft, of voor het eerst heeft gebruikt, is mij niet bekend.

Meestal vinden de mensen die intensief Fuchsia’s beschrijven de benamingen als “kersrood", "petunia blauw" of "saintpaulia roze” etc. geen juiste benaming voor bloemkleuren. Je kan immers net zo goed zeggen seringkleurig, maar die seringen heb je in het wit, diverse kleuren blauw, paars en licht paarsblauw en dus weet je dan nog niet wat er bedoeld wordt.

Beter en gebruikelijker is het om echte herkenbare duidelijke kleurnamen te gebruiken zoals rood, roze, blauw, wit, groen, paars etc.  of combinaties daarvan zoals bijvoorbeeld rozerood. Wil je nog duidelijker zijn voor bijvoorbeeld de registratie van planten kleuren dan is de toevoeging van een R.H.S. kleurnummer aan te bevelen. Deze nummers komen tot stand door de plantenkleuren te vergelijken met de kleurenstalen die in de vier dikke waaiers met kleurkaarten voorkomen.

Na de eerste uitgave in 1966 zijn er enkele aangepaste heruitgaven geweest.

Dit nummer en vergelijkmethode voor bloemen en plantenkleuren wordt wereldwijd gebruikt en voldeed tot heden redelijk goed.

Alleen onze hedendaagse technische vooruitgang bewees beter te kunnen. Door de komst van de kleurspectrometer kan het tegenwoordig beter en nauwkeuriger, maar deze kleurherkenning computers zoals ik ze noem zijn voorlopig nog extreem duur en dus in de bloemen en planten wereld nog zeldzaam. Bovendien is het vastleggen van kleuren met een spectrometer en de naamgeving aan die kleuren een tijdrovende en ingewikkelde materie.

Voor determinatie van een cultivar is het ongeschikt omdat dergelijke apparatuur voor bloemen en planten liefhebbers niet te betalen is.

Ik schreef hiervoor al dat de kleuren op de kaarten al eens aangepast waren aan de nieuwe ontwikkelingen op bloemen en planten gebied. Maar met de laatste uitgave van ± eind tachtiger jaren zijn we er blijkbaar ook nog niet, want helaas is onze inmiddels veel voorkomende kleur Aubergine moeilijk te vinden in deze laatste uitgave. Sommige kleurstalen komen er dicht bij maar meestal zit het er net tussen in!

De Aubergine kleuren van de RHS kleurenkaart.

Foto: S. van Schaik.

Maar waarom de in Nederland gebruikelijke kleurbenaming “Aubergine”?

Dit is zo gek nog niet en is ook wel verklaarbaar. Als je naar de ons omringende landen kijkt hoe men daar de Aubergine kleur beschrijft dan wordt het helemaal een puzzel.

In Nederland denkt men bij Aubergine gelijk aan de donkere eetbare vruchten die men bij de groenteboer koopt, maar… een Aubergine is van het plantengeslacht 'Capsicum' en in dat geslacht komen vruchten voor vanaf wit (eierplant) van donkerpaars tot bijna zwart!

En dat is ook het geval met onze zogenaamde Auberginekleurige Fuchsia’s. Daarin is ook een hele grote variatie aan Aubergine kleuren, van licht tot donker, van paarsroze tot paarsbruin en bij rijpen van de bloemen naar roodbruin.

Dus de naam 'Aubergine' is eigenlijk nog niet zo raar. Het is wel vreemd dat men soms over zwarte Fuchsia’s praat!

Een zwarte Fuchsia bestaat niet en zal ook nooit bestaan net als zwarte tulpen of blauwe rozen. Deze extremiteiten worden vaak voor grof geld geprezen en verkocht, maar hou er eens iets bij wat echt zwart is, en u zult ontdekken dat het bij lange na de kleur zwart niet is. Om dat te controleren is in de kleurenwaaiers van de R.H.S. zuiver wit en zwart opgenomen, zodat men goed kan zien wat de afwijking in de kleur is van het plantendeel dat je er bij houd.

Ik vertelde hiervoor al dat de kleur Aubergine al langer bestaat bij Fuchsia’s, en daarmee komen we bij de twee andere wetenswaardigheden over de kleur Aubergine en wel….. wanneer en hoe is die kleur ontstaan bij onze Fuchsia’s.

In Engeland werd ook niet veel aandacht aan de fuchsia Whiteknights Amethist (Wright  GB 1980) besteed en in Nederland is het plantje ook even in omloop geweest zei het eerst onder een andere naam. En hoe raar het ook klinkt, menig Fuchsia liefhebber die nu de Aubergine kleur mooi vind liep er toen aan voorbij en zo verdween hij uit de roulatie (en ook bij mij uit de tuin). We vonden het toen gewoon niet mooi!

Een andere veredelaar, dhr Lutz Bögemann uit Leezdorf in Noord-Duitsland, die destijds lid was van de regio Groningen, was ook zo’n veredelaar die echt op zoek was naar iets anders dan wat gebruikelijk was. Uiteraard had ook hij wel eens de stille wens om eens een gele Fuchsia het licht te doen zien, maar voor alsnog wilde hij voor zich zelf eens een omgekeerde Fuchsia kweken.

Dus niet rood en blauw maar blauwe bloembuis en kelk met een rode kroon! Omdat te bereiken gebruikte hij als ouders

Mrs. W.P. Wood, een Fuchsia met veel magellanica bloed, en de Nieuw Zeelandse species F. excorticata en F. perscandens.

Intensief kruisingswerk bracht hem echter heel andere resultaten dan de door hem gewenste blauwe bloembuis en kelk met rode kroon. Hij had, tot zijn eigen verbazing, twee auberginekleurige Fuchsia’s het licht doen zien. Een naam hadden ze ook al en wel 'Okke' en 'Nimke'. Beide Fuchsia’s hadden veel belangstelling binnen de Fuchsia vereniging, maar helaas overleefden deze twee buitenbeentjes onze winterse omstandigheden niet en waren zodoende ook niet geschikt geweest om te worden goedgekeurd.

Maar Bögemann had de smaak te pakken en zette zijn ingeslagen weg voort. Hij maakte een kruising van F. excorticata met 'Ting a Ling'. De zaailing die hieruit kwam werd weer gekruist met een zaailing die ontstaan was uit moeder

F. magellanica var. alba en vader F. perscandens. Zo ontstond in 1987 'Foolke' en 'Foline' die beiden als eerste twee normaal bloemige auberginekleurige Fuchsia’s in 1987 door de V.K.C. werden goedgekeurd.

Was de eerste auberginekleurige Fuchsia 'Whiteknights Amethist' in 1980 niet zo erg gewild, 'Foolke' en 'Rina Felix' waren 10 jaar later ontzettend populair!

Van Rina Felix werden de eerste planten, die in de privé kas van Dhr. van’t Westeinde stonden om door hem getest te worden op bruikbaarheid, al gestolen tijdens de open dagen van zijn kwekerij voordat ze gekeurd waren. Zodoende werd er in de catalogus van de firma ook vermeld dat er een verbod op het in bezit hebben van 'Rina Felix' was en werd er gewaarschuwd voor strafrechtelijke vervolging voor het in het bezit hebben van planten of stekmateriaal van 'Rina Felix'.

Pas twee jaar later kwamen de planten langs de gebruikelijke weg in omloop. Met 'Foolke' gebeurde hetzelfde, één van de twee jonge 'Foolke' planten die kwekerij Heinke in Zuid Duitsland van Lutz Bögemann had gekregen om via zijn bedrijf in omloop te brengen verdwenen na bezoek van een Nederlandse gezelschap van "Fuchsialiefhebbers".

We weten nu dat zowel 'Foolke' , zusje 'Foline' en ook 'Rina Felix' en zusje 'Tarra Valley' vaak de stamouders zijn van de auberginekleurige Fuchsia’s die we heden tendage zien. Maar opvallend daarbij is dat de eerste nakomelingen van 'Foolke' en 'Foline' weer niet in omloop gebracht werden.

Ook dat had een reden. Want ondanks hun soms mooie uiterlijk hadden deze planten weer andere gebreken. Zo was er een mooie middelgrote plant met schotelvormige bloemen in auberginekleur gekweekt, echt een juweeltje om te zien. Deze plant bloeide redelijk maar was als volwassen plant niet in staat om een 10 cm bloempot te vullen met wortels!

Deze planten eisten daarom uiteraard veel verzorging en waren zeer kwetsbaar en moeilijk de winter door te krijgen.

In veel gevallen vertikten de wortels het om naar beneden te groeien, dit noemt men negatieve geotropie! Dit probleem is later overwonnen.

'Foolke' heeft als voorouder wel het grootste aandeel in de hedendaagse serie auberginekleurige fuchsia’s, met als tweede 'Rina Felix' die door de wat exotische, en daarmee interessantere, voorouders vaak bloemen voortbrengt met een wat bruine tint. Vooral bij kruisingen waarbij ook oranje-kleurige ouders zijn gebruikt. 

Er komen dan ook vaak mooie, en aparte donkerkleurige bloemen te voorschijn die ook langer donker gekleurd blijven bij het verbloeien.

Als volgende in de rij voorouders van onze auberginekleurige fuchsia’s kan 'Zulu Queen' van Dhr. H.J. de Graaff genoemd worden. Dit is een afstammeling van'zaadgever 'Rosea' en stuifmeelgever 'F. excorticata'.

De bij vererving dominante kleur aubergine, maakte mede mogelijk om gemakkelijk te kunnen scoren.

Met andere woorden de zorgvuldige verkregen eigenschappen van de eerste aubergine Fuchsia’s werd uitgemolken tot de laatste druppel zoals dat voorheen nog nooit was gebeurd bij een nieuwe Fuchsia kleur, en dan ook nog op een wijze waardoor de gewone liefhebber de bomen in het spreekwoordelijke bos vol auberginekleurige Fuchsia’s niet meer kan onderscheiden.

Zo snel als deze hype ontstond verdween hij ook weer. Hopelijk zijn onze hedendaagse echte veredelaars in staat om de nieuwe kleuren die er binnenkort wellicht zullen komen, zoals geel en perzikkleurig, op een dusdanige manier te introduceren dat het niet zo gemakkelijk is om hiermee op zo’n overbodige massale manier verder mee te werken.

We zien verder wel hoe zich dat ontwikkelt.

Auteur M. A. Soeters 2016